Een doeltreffend en optimaal geneesmiddelengebruik is een van de prioriteiten binnen de visie van de Onafhankelijke Ziekenfondsen voor de toekomst van de gezondheidszorg. Het geneesmiddelengebruik bij oudere personen verdient bijzondere aandacht, aangezien een groot deel van hen lijdt aan één of meerdere chronische ziektes
De Onafhankelijke Ziekenfondsen onderzochten in 2020 reeds het medicatiegebruik van thuiswonende 75-plussers. Daaruit bleek dat 4 op de 10 minstens 5 terugbetaalde geneesmiddelen chronisch gebruikten (>= 80 dagen) in 2018. Een op de tien zelfs minstens 9 geneesmiddelen. Om gepolymediceerde leden meer bewust te maken van hun geneesmiddelengebruik, en hen te oriënteren richting verschillende diensten die hen kunnen helpen bij de correcte opvolging van hun medicatiegebruik, kregen ze in 2022 een folder toegestuurd met informatie over polymedicatie.
Bij een juist gebruik helpen geneesmiddelen ziekten te voorkomen en de symptomen te verminderen. Maar het chronisch gebruik van meerdere geneesmiddelen kan ook bepaalde risico's met zich meebrengen, zoals meer kans op bijwerkingen of geneesmiddeleninteracties.
Er bestaan diverse diensten die ouderen kunnen helpen bij het beheren van hun geneesmiddelengebruik en het opvolgen van hun gezondheid. Via het GFD (Gedeeld Farmaceutisch Dossier) heeft elke apotheker, mits toestemming van de patiënt, inzage in de geneesmiddelen die in de afgelopen 12 maanden zijn afgeleverd. Gepolymediceerde patiënten kunnen ook gebruik maken van de dienst ‘huisapotheker’, waarbij de apotheker zorgt voor continue opvolging van de patiënt, meer bepaald door diens medicatieschema up-to-date te houden en toegankelijk te maken voor andere zorgverleners met wie er een therapeutische relatie is. Het GMD (Globaal Medisch Dossier) wordt beheerd door de huisarts en zorgt voor een betere individuele begeleiding en voor een beter overleg tussen zorgverleners door de uitwisseling van medische gegevens.
Onderzoek toont echter dat veel (oudere) personen niet volledig op de hoogte zijn van de mogelijke risico's van polymedicatie en de beschikbare diensten. Daarom werd een campagne opgezet om onze oudere leden die veel geneesmiddelen gebruiken te sensibiliseren.
Begin mei 2022 werden onder de leden van de Onafhankelijke Ziekenfondsen de 52.721 thuiswonende 75-plussers die in 2021 minstens 5 terugbetaalde geneesmiddelen chronisch (>= 80 dagen) gebruikten geïdentificeerd. De gepolymediceerde 75-plussers met een gekend e-mailadres (27.485 personen, 52,1 %) ontvingen een informatiefolder, opgesteld aan de hand van 8 veelvoorkomende vragen (zie hieronder). De inhoud van de folder werd nagelezen door de apothekersverenigingen APB en OPHACO.
Na het lezen van de folder konden de personen ook antwoorden op een korte vragenlijst waarin gepolst werd of ze de aangeboden informatie in de folder als duidelijk, gemakkelijk te begrijpen en nuttig beschouwden, of ze reeds gebruik maakten van diensten die hen kunnen helpen bij het innemen van geneesmiddelen, en of ze dachten van deze diensten gebruik te maken na het lezen van de folder.
Vervolgens werden deze antwoorden geanalyseerd én werd nagegaan of er een toename was in het gebruik van bepaalde diensten, zoals de huisapotheker en het Globaal Medisch Dossier (GMD), bij leden die de folder ontvingen.
91 % van de respondenten gaf aan dat de informatie van de folder duidelijk en gemakkelijk te begrijpen was. Daarnaast vond twee op de drie de informatie nuttig. De folder blijkt dus toegankelijk genoeg te zijn geweest en een meerwaarde te betekenen voor een meerderheid van de respondenten.
Bijna alle respondenten bespraken hun geneesmiddelengebruik reeds met hun arts en/of apotheker, en van de minderheid die het nog niet deed, is meer dan de helft van plan om dit in de toekomst te doen.
Wat het gebruik van diensten betreft, stelden we evenwel geen statistische verschillen vast voor het gebruik van de huisapotheker of het GMD na het versturen van de folder tussen de interventiegroep (die de folder via mail kreeg) en de controlegroep (gepolymediceerde thuiswonende 75-plussers zonder gekend e-mailadres). Maar dit was ook niet de oorspronkelijke bedoeling van deze folder: deze was opgezet als informatie en bevatte geen concrete aanmoediging voor patiënten om een huisapotheker te nemen of GMD af te sluiten.
