Ziekenhuizen

Ziekenhuisverblijf: meer dan 1 op de 7 patiënten geconfronteerd met een ongewenst voorval

Een gezamenlijk onderzoek door het PAQS, de Onafhankelijke Ziekenfondsen, de Christelijke Mutualiteit en Solidaris. 

In 2022 voerde het Plateforme pour l'Amélioration continue de la Qualité des soins et de la Sécurité des patients (PAQS), in samenwerking met de Onafhankelijke Ziekenfondsen (via Partenamut), de Christelijke Mutualiteit en Solidaris, een onderzoek bij Franstalige patiënten die recent opgenomen waren in een Franstalig ziekenhuis in Brussel of Wallonië, over de ongewenste voorvallen waarmee ze tijdens een ziekenhuisverblijf geconfronteerd zijn. Deze studie, waaraan meer dan 1.000 personen deelgenomen hebben, toont aan dat 15,8 % van de respondenten (of één op de zeven personen) verklaard hebben dat ze tijdens hun ziekenhuisverblijf met een ongewenst voorval te kampen hadden. 

Afbeelding
events-hospital

Met het oog op het evalueren en verbeteren van de kwaliteit en veiligheid van verzorging in het ziekenhuis, wordt er meer aandacht besteed aan de standpunten van de patiënten. De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) heeft een ‘PRIM’-vragenlijst (Patient-Reported Incident Measures) opgesteld om deze meningen te verzamelen, in het bijzonder over ongewenste voorvallen tijdens een ziekenhuisverblijf, die PAQS heeft vertaald en aangepast aan de context van Franstalig België. Deze vragenlijst werd gestuurd naar 21.902 verzekerden die recent zijn opgenomen in een Franstalig ziekenhuis in Brussel of Wallonië. Uiteindelijk hebben meer dan 1.000 personen deze vragenlijst beantwoord.

Wat is een ongewenst voorval?  

Het is "een gebeurtenis die zich op een onvoorziene manier voordoet tijdens het zorgproces en die de patiënt schade heeft berokkend of (nog) zou kunnen berokkenen". (FOD Volksgezondheid, 2015). 

Top 3 van de meest voorkomende ongewenste voorvallen

15,8% van de ondervraagden zei dat ze een ongewenst voorval hebben meegemaakt tijdens hun verblijf in het ziekenhuis. Deze cijfers zijn eerder aan de hoge kant vergeleken met de andere landen waarin deze vragenlijst verspreid is. De meest voorkomende ongewenste voorvallen hebben betrekking tot klinische processen of procedures (26%), medicatiefouten (20%) en ongevallen (12%). Daarnaast had 14,7% van de respondenten geen ongewenst voorval meegemaakt, maar gaven ze aan dat ze zich geërgerd hadden aan de manier waarop ze verzorgd of behandeld werden tijdens hun verblijf (ontevreden over de kwaliteit van het eten, bijvoorbeeld).  

Ongewenste voorvallen tijdens een ziekenhuisverblijf zoals aangegeven door de patiënten

Afbeelding
Ongewenste-voorvallen

Wat het beheer van deze ongewenste voorvallen betreft, vond 44% van de respondenten dat het ziekenhuis het voorval correct had opgelost (bijvoorbeeld door de patiënt uitleg te geven of excuses aan te bieden), tegenover 42% die vond dat het voorval niet correct was afgehandeld.  

Er moet worden opgemerkt dat patiënten die in een verslechterde gezondheidstoestand verkeren of die minstens een week in het ziekenhuis hebben gelegen, een hoger risico hebben op ongewenste voorvallen.  

In deze enquête werd de respondenten ook gevraagd om commentaar te geven op de communicatie tussen de zorgverleners onderling maar ook op hun persoonlijke contacten met hen. En de resultaten zijn meer dan bemoedigend: 76% is immers van mening dat de communicatie tussen de leden van het zorgpersoneel onderling over zorg en behandeling vaak, zo niet altijd, goed is. Bovendien zei 88% dat ze zich vrij hadden gevoeld om zich te uiten wanneer ze contact hadden met een medewerk(st)er van het ziekenhuis.

Focus op veiligheid en kwaliteit van de zorg

Dit onderzoek toont aan dat er nog ruimte is voor verbetering in de kwaliteit en veiligheid van verzorging in het ziekenhuis, met name in de aanpak van ongewenste voorvallen. In dit proces van verbetering is het duidelijk dat dit type onderzoek, dat patiënten in staat stelt om hun ervaringen te delen, een essentieel hulpmiddel is.  

Hoe reageren tegenover een ongewenst voorval?  

Als patiënt kunt je volgende maatregelen nemen:

  • Het zorgpersoneel is je eerste aanspreekpunt: zij hebben alle informatie over je dossier en kunnen betrokken zijn bij het ongewenste voorval. Zelfs als het voorval op een andere afdeling plaatsvindt, blijft het verzorgingsteam het aanspreekpunt bij uitstek.
  • Als je vindt dat het verzorgingsteam je niet genoeg helpt, kunt je een beroep doen op de bemiddelingsdienst, die de situatie objectief en neutraal zal onderzoeken en beoordelen. Je kunt ze tijdens of na je ziekenhuisverblijf contacteren.  
  • Aarzel niet om je huisarts in te lichten, die contact kan opnemen met het verplegend personeel om meer informatie te krijgen en als tussenpersoon kan optreden.

Hoe kan je ziekenfonds je helpen?

In het geval van een ernstig voorval dat blijvende medische gevolgen kan hebben of een impact kan hebben op je ziekenhuisfactuur (langer verblijf, bijkomende interventies of verzorging, verblijf op intensieve zorgen, ...), kan je ziekenfonds contact opnemen met de dienst Bemiddeling van het ziekenhuis. Je kunt ook advies krijgen over eventuele verdere stappen die je moet nemen, tot de gerechtelijke procedure.