Brussel, 15 mei 2019. We worden met z’n allen ouder en ouder. In 2017 was 18,5% van de Belgische bevolking 65 jaar of ouder, maar volgens het Federaal Planbureau zal dat tegen 2040 oplopen tot 24,1%. Ook de groep 80-plussers zal tegen die tijd verdubbelen en 10% van de bevolking uitmaken. Die vergrijzing gaat gepaard met de nodige kosten, want de jaarlijkse gezondheidsuitgaven voor de verplichte ziekteverzekering stijgen met de leeftijd: van gemiddeld 1.401 euro voor mensen jonger dan 65 jaar naar 4.531 euro voor mensen tussen 65 en 79 jaar en 8.820 euro voor 80-plussers.
Impact van chronische ziektes
Opvallend: de leeftijd op zich verklaart slechts in zeer beperkte mate de gezondheidsuitgaven van ouderen. Wat wel een grote rol speelt, zijn chronische ziektes. 1 op de 3 65-plussers heeft minstens 2 chronische aandoeningen en meer dan 1 op de 10 minstens 3. En de 80-plussers? In deze leeftijdscategorie hebben 8 op 10 mensen een chronische ziekte. Het gaat vooral om hypertensie (61,3%), depressie (13,9%) en diabetes (13,6%). En chronisch zieke ouderen komen duidelijk vaker in het ziekenhuis terecht. In 2017 was meer dan een kwart van de chronisch zieke ouderen opgenomen in het ziekenhuis, tegenover 1 op de 10 van de ouderen zonder een chronische ziekte.
Welke uitgaven voor de ziekteverzekering?
Ziekenhuisopnames vormen duidelijk de grootste uitgavenpost voor 65-plussers. Ze vertegenwoordigen een derde van hun totale gezondheidsuitgaven voor de ziekteverzekering. Een vijfde van die uitgaven gaat naar de verzorging in woonzorgcentra, hoewel het slechts om 8,4% van de ouderen gaat. Deze kosten zijn sterk gelinkt aan de afhankelijkheidsgraad van ouderen. Ook de volgende factoren zorgen voor aanzienlijke uitgaven:
- Geneesmiddelen: meer dan 90% van de 65-plussers kreeg in 2017 geneesmiddelen voorgeschreven.
- Verpleegkundige zorg: 1 op de 5 65-plussers en bijna 1 op de 3 80-plussers deed in 2017 een beroep op verpleegkundige zorg. Het gaat vooral om thuiszorg bij mensen met een zekere afhankelijkheidsgraad.
- Consultaties: slechts 4,7% van de 65-plussers raadpleegde in 2017 géén huisarts of specialist.
Meer preventie en langer zelfstandig thuis wonen
Hoe kunnen we chronische ziektes beter voorkomen? De Onafhankelijke Ziekenfondsen vragen om het budget voor preventie te verdubbelen en de groeinorm voor het gezondheidsbudget op te trekken van 1,5% naar 2,2%. Zo kunnen we het aantal levensjaren in goede gezondheid doen toenemen. Om de hospitalisatiekosten te drukken, is dan weer een betere doorstroming tussen het ziekenhuis en de thuiszorg nodig. Dat vraagt om investeringen in bv. ziekenhuizen voor vervolgzorg, herstel- en revalidatiecentra en transmurale zorg.
Voor de ouderen zelf is het trouwens duidelijk: zij willen vooral zo lang mogelijk kwaliteitsvol en zelfstandig thuis blijven wonen. Dat blijkt bv. uit een enquête van de Koning Boudewijnstichting uit 2017. Daarvoor is een betere omkadering nodig. De Onafhankelijke Ziekenfondsen pleiten voor een steviger statuut en meer ondersteuning voor mantelzorgers. Ook co-housing en tools rond telemonitoring moeten aantrekkelijker worden.
Meer info!
