Hospitalisaties in de psychiatrie: te veel en te lang ?

De uitgaven voor geneeskundige verzorging van patiënten, opgenomen in de psychiatrie, zijn zeer hoog in België. Hoe komt dat? Het aantal bedden is hoog, de duur van sommige ziekenhuisverblijven is lang en er zijn niet genoeg alternatieve opvangstructuren. De Onafhankelijke Ziekenfondsen hebben de bijzonderheden van deze hospitalisaties en van de patiënten in een psychiatrische omgeving bestudeerd.
Thema
  • Geestelijke gezondheid
Datum
Tussen 2008 en 2012 werden 31.021 leden van de Onafhankelijke Ziekenfondsen gehospitaliseerd in een psychiatrische omgeving. Tijdens de geobserveerde periode (vijf jaar) werden de leden op zijn minst 1 keer als volgt gehospitaliseerd: opname in de psychiatrische dienst van een algemeen ziekenhuis (“psychiatrische dienst”); opname in een psychiatrisch ziekenhuis; verblijf in een psychiatrisch verzorgingstehuis (PVT) of in een beschutte woonvorm (BW). Het zijn vooral deze instellingen die zich bekommeren om psychiatrische stoornissen in België (voor meer details, ees de kadertekst over de ‘opvangstructuren’).
Dit zijn de hoofdinstellingen die zich bezighouden met psychiatrische stoornissen in België (zie de rubriek "receptie structuren" voor de specifieke kenmerken van elk).

Verdeling van de psychiatrische bedden binnen de gewesten

Er zijn veel psychiatrische bedden in België: 144 bedden op 100.000 inwoners, duidelijk meer dan in onze buurlanden (ongeveer 100 bedden voor 100.000 inwoners). Als we de psychiatrische verzorgingstehuizen en de beschutte woonvormen meerekenen, dan loopt het aanbod zelfs op tot 208 bedden voor 100.000 inwoners.
Het aantal psychiatrische bedden is het hoogst in Vlaanderen, ongeacht de soort van instelling: 14.485 bedden, in vergelijking met 6.582 in Wallonië en 2.217 te Brussel.
Er zijn nog andere verschillen van gewest tot gewest, wat de soorten van instellingen betreft: het gros van de psychiatrische bedden in Vlaanderen en Wallonië (58%) is terug te vinden in psychiatrische ziekenhuizen (in Brussel is dat maar 40%). Nog in Brussel is 1 psychiatrisch bed op 4 terug te vinden in de psychiatrische dienst van een algemeen ziekenhuis, in Vlaanderen is dat 1 op 10.
Een andere opvallende vaststelling is het grote aantal ziekenhuisbedden voor een langdurig verblijf (bedden T): 47,9% in Vlaanderen, 41,9% in Wallonië, en 21,9% te Brussel. Dit zou te verklaren kunnen zijn door het beperkte aantal alternatieve oplossingen voor de betrokken patiënten.
Op te merken valt evenwel dat het globale aantal psychiatrische ziekenhuisbedden de laatste jaren lichtjes gedaald is (behalve in Brussel). Deze daling is vooral voelbaar bij de bedden in psychiatrische diensten in 23 Vlaanderen. Het aantal bedden in psychiatrische ziekenhuizen is daarentegen stabiel gebleven. Sommige van die bedden werden toegewezen aan initiatieven artikel 107 (projecten die bedoeld zijn om ziekenhuisbedden te sluiten en om ze te vervangen door ambulante zorg.
Ondanks het grote aantal psychiatrische bedden in België, stellen we vast dat er nauwelijks psychiatrische bedden beschikbaar zijn voor kinderen jonger dan 15 jaar. In Wallonië gaat het om 6,1% voor een populatie van 17,7%, in Vlaanderen om 4%, voor een populatie van 16,1%. In Brussel beantwoordt het aanbod in termen van psychiatrische bedden voor kinderen (14%) wel aan de betrokken populatie van kinderen (19%).