Wanneer luchtconcentraties van zwarte koolstof, stikstofdioxide en ozon pieken, hebben mensen met chronische aandoeningen meer geneeskundige verzorging nodig.
Diezelfde pieken blijken ook invloed te hebben op het aantal mensen dat arbeidsongeschikt wordt verklaard. Deze vaststellingen uit de laatste studie van de Onafhankelijke Ziekenfondsen, gemaakt in samenwerking met de KU Leuven, komen op een moment dat de Wereldgezondheidsorganisatie strengere criteria voor luchtverontreiniging heeft bepaald. Ook de Europese Unie maakt zich op om haar regelgevingskader te herzien. Het Europees Milieuagentschap van zijn kant bevestigt dat verontreiniging een groot risico vormt voor de volksgezondheid in Europa.
De studie van de Onafhankelijke Ziekenfondsen vergelijkt de gegevens over luchtvervuiling met de cijfers over de terugbetaling van geneeskundige verzorging bij haar leden. Ze houdt rekening met de bezoeken van chronische patiënten aan hun huisarts (op basis van 1.112.978 raadplegingen). Daarbij focust de studie vooral op de volwassenen die aan hypertensie of depressie lijden. Dit zijn immers de uitschieters bij de chronische ziekten. Ook de gegevens over de arbeidsongeschiktheidsverklaringen omwille van mentale aandoeningen (12.270 gevallen) geven inzicht in de impact van luchtverontreiniging.
Enkele vaststellingen:
- Een toename van 5 microgram stikstofdioxide per kubieke meter leidt tot 3,4% meer bezoeken aan de huisarts bij mensen met een hoge bloeddruk en 3,1 % meer bij mensen met een depressie.
- Bij een toename van 0,5 microgram zwarte koolstof per kubieke meter lucht, zijn er 2,4% meer bezoeken aan de huisarts van mensen met hoge bloeddruk en 1,7% meer bezoeken van mensen met een depressie.
Op bepaalde dagen is er zelfs een vermenigvuldiging van de vernoemde metingen van de vervuiling en zijn de effecten op de gezondheidszorg aanzienlijk. Elke dag komen er zwarte koolstof- en stikstofdioxidedeeltjes in de atmosfeer terecht, vooral als gevolg van de verbranding van fossiele brandstoffen zoals diesel.
Professor Tim NAWROT, milieu-epidemioloog aan de KU Leuven en UHasselt:
“Luchtvervuiling is niet iets waarvan we onmiddellijk denken dat het een impact heeft op onze mentale gezondheid. Er is echter een groeiende hoeveelheid bewijs tussen blootstelling aan luchtverontreiniging en geestelijke gezondheidsproblemen. De kleinste stofdeeltjes kunnen effecten ver buiten de longen hebben.”
Arbeidsongeschiktheid omwille van mentale aandoeningen
De studie van de Onafhankelijke Ziekenfondsen is de eerste grootschalige studie waarin een verband wordt gelegd tussen luchtverontreiniging en afwezigheid op het werk. De verontreinigingspieken kunnen gepaard gaan met een toename van het aantal personen dat arbeidsongeschikt wordt erkend of dat langdurig afwezig blijft op het werk omwille van mentale aandoeningen.
- Zo blijkt dat een toename van 5 microgram stikstofdioxide per kubieke meter lucht het risico op arbeidsongeschiktheid verhoogt met 4,2%.
- Een stijging van 0,5 microgram zwarte koolstof per kubieke meter verhoogt datzelfde risico met 3,2%.
Het verschijnsel kan bijna het hele jaar door worden waargenomen. Enkel in de winter brengen de mensen minder tijd buitenshuis door en worden zij dus minder blootgesteld aan luchtverontreiniging.
Xavier BRENEZ, directeur-generaal van de Onafhankelijke Ziekenfondsen:
“Wij roepen de federale en gewestelijke ministers op actie te ondernemen om de luchtverontreiniging te bestrijden en om de goedkeuring van de nieuwe richtlijnen van de Wereldgezondheidsorganisatie op Europees niveau te steunen op vlak van luchtvervuiling. Nu ons maar enkele weken meer scheiden van de Europese top en de internationale klimaatconferentie, is het belangrijk dat we ons bewust worden van het enorme effect dat klimaatverandering en luchtvervuiling op de volksgezondheid hebben.”
