Met een gebruikerspercentage dat ongeveer 25% hoger ligt dan het Europese gemiddelde, behoren onze Belgische tieners (tussen 15 en 19 jaar) tot de grootste gebruikers van geneesmiddelen (Bron: Eurostat).
Uit het onderzoek blijkt dat het aandeel jongeren dat door de verplichte verzekering terugbetaalde geneesmiddelen gebruikt in tien jaar tijd met 10,2% is afgenomen, en ongeveer 50% van de jongeren deze op jaarbasis gebruikt. Ook nemen jongeren gemiddeld 2 tot 3 verschillende geneesmiddelen per jaar en gebruiken ze 4 à 5 verpakkingen per jaar. De terugbetaalde geneesmiddelen die het meest door onze jongeren worden gebruikt, zijn antibiotica, ontstekingsremmers, antihistaminica en antiastmatica.
Gebruik antibiotica en ontstekingsremmers: een bemoedigende daling
Ondanks het hoge aantal antibioticagebruikers onder de jongerenpopulatie wordt een bemoedigende daling waargenomen: van 30% in 2013 naar 23% in 2022. Deze neerwaartse trend is trouwens ook zichtbaar in de algemene bevolking, waar het aantal gebruikers hoger ligt ten opzichte van de adolescente bevolking.
Niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's) zijn de op een na meest gebruikte groep geneesmiddelen onder de jongeren. Ook hier is een neerwaartse trend waarneembaar: van 1 op de 6 adolescenten in 2013 naar 1 op de 9 in 2022, waarbij het aandeel adolescente gebruikers lager ligt dan dat van de algemene bevolking. Merk op dat het gebruik van NSAID’s waarschijnlijk onderschat wordt omdat er in de studie geen rekening wordt gehouden met NSAID's die zonder voorschrift verkrijgbaar zijn en dus niet terugbetaald worden.
Antihistaminica, gebruikt voor de behandeling van allergieën, hooikoorts en netelroos, vertonen daarentegen een stabiel gebruik. Ze worden door ongeveer 10% van de jongeren gebruikt.
Een forse stijging in gebruik antidepressiva
Het aandeel jonge antidepressivagebruikers is in tien jaar tijd met 60% gestegen . Een duidelijke stijging wordt waargenomen na het begin van de pandemie. Toch blijft het aandeel gebruikers vrij laag (1,6% van de adolescenten in 2022).
Regionale en maatschappelijke verschillen
De analyse brengt variaties aan het licht op basis van het VT-statuut, geslacht en regio.
- 52,2% van de jonge rechthebbenden op de verhoogde tegemoetkoming (VT-statuut) gebruikte in 2022 voorgeschreven geneesmiddelen, in vergelijking met 48,8% onder de verzekerden zonder verhoogde tegemoetkoming.
- Meisjes gebruiken vaker geneesmiddelen (51%) dan jongens (47,7%), maar dat verschil is tussen 2013 en 2022 afgenomen.
- • Het aandeel geneesmiddelengebruikers is het hoogst in Wallonië (52,6%) en het laagst in Brussel (44,4%) met een algemene daling in alle regio’s.
Oproep tot waakzaamheid
De Onafhankelijke Ziekenfondsen roepen op tot een algemeen bewustzijn over het gebruik van geneesmiddelen bij jongeren. Artsen en apothekers moeten jongeren en ouders goed blijven informeren over de voordelen en risico's van medicatie, met name antibiotica, ontstekingsremmers en antidepressiva.
Evelyn Macken, Geneesmiddelendeskundige bij de Onafhankelijke Ziekenfondsen en apothekeres: "Bij antibiotica is het van cruciaal belang om het bewustzijn rond bacteriële resistentie te vergroten. Voor sommige veel voorkomende aandoeningen is het belangrijk om eerst een niet-medicamenteuze aanpak voor te stellen, zoals een gebalanceerd dieet, lichaamsbeweging en een goede nachtrust. Apothekers moeten ook langdurige zelfmedicatie afraden, vooral als het gaat om vrij verkrijgbare geneesmiddelen".
De studie onderstreept het cruciale belang van voortdurende monitoring en het opstellen van richtlijnen voor verantwoord geneesmiddelengebruik. Ze roept op tot verhoogde bewustwording bij de belangrijkste voorschrijvers, zoals huisartsen en kinderartsen. De Onafhankelijke Ziekenfondsen stimuleren de samenwerking tussen zorgverleners en moedigen ouders aan om actief betrokken te zijn bij de gezondheid van hun kinderen.
