Jongeren

(Zeer) beperkte invloed van de school

Uit de enquête van de Onafhankelijke Ziekenfondsen blijkt dat slechts 17% van de jongens en 8% van de meisjes vindt dat de school hen motiveert om aandacht te besteden aan hun gezondheid. Er lijkt echter sprake te zijn van een paradox: twee derde van hen wil graag dat de school meer verantwoordelijkheid neemt voor gezondheidskwesties, vooral in verband met risicogedrag. 
Aangezien de school de plaats is waar jongeren de meeste tijd doorbrengen, gaan er stemmen op om scholen een grotere rol te laten spelen in de gezondheidsbevordering. Wat denkt de schoolwereld ervan? Sophie De Kuyssche, secretaris-generaal van de ‘Federation des Centres PMS libres du SeGEC’  deelt haar analyse en een aantal denkpistes.

Afbeelding
impact école
Sophie De Kuyssche

"Het is inderdaad verbazingwekkend", zegt Sophie De Kuyssche. "Jongeren verwachten van de school dat die hen informeert over onderwerpen over hun gezondheid, maar ze beschouwen de school niet als een bevoorrechte gesprekspartner’. Welke rol moet de school dus spelen? Jongeren zijn er zich misschien niet voldoende van bewust dat er vertrouwelijke plaatsen bestaan waar ze over hun gezondheid kunnen praten. ‘Ik denk met name aan opvoeders in het middelbaar onderwijs, die een rol spelen bij het verzamelen van vragen en zelfs vertrouwelijkheden’, vervolgt ze. Het personeel van de instanties die met de school samenwerken op het gebied van gezondheidspromotie, voor het Franstalige deel van het land, de Psycho-Medisch-Sociale centra en de diensten Gezondheidspromotie staan ook ter beschikking van de leerlingen. ‘Weten ze het echt? Misschien zijn sommigen er zich niet van bewust."

Naast de bestaande voorzieningen, die nog te weinig gekend zijn, benadrukt Sophie De Kuyssche de rol van leeftijdsgenoten. "Jongeren beschouwen vrienden, leeftijdsgenoten, als bevoorrechte gesprekspartners. Laten we niet vergeten dat deze leeftijdsgenoten op school zijn. De school moet deze groepen dus echt ondersteunen en hen beschouwen als een steun voor iedere jongere die er deel van uitmaakt.’ Op die manier dragen we volgens haar bij aan de groepscohesie. ‘Gevoelens van welzijn, vertrouwen en veiligheid binnen deze groepen zijn heel belangrijk. Ze dragen bij aan de versterking van het vertrouwen om gezondheidsvragen aan te kaarten."

De PMS centra

De professionals van de PMS centra zien een explosie van individuele vragen van jongeren. Deze vragen gaan vaak over geestelijke gezondheidsproblemen. ‘Naast het aantal vragen is ook de complexiteit ervan ongekend in vergelijking met de periode vóór COVID. In deze context bestaat de rol van de PMS medewerkers erin de jongere op te vangen, zijn emoties op te vangen, te luisteren en te helpen onder woorden brengen wat hij voelt. Het gaat erom samen met hem zijn moeilijkheden en behoeften te benoemen’. Soms bestaat de interventie er ook in om het verzoek door te geven aan professionals buiten de schoolwereld: ‘De PMS centra bieden bijvoorbeeld geen psychologische opvolging van therapeutische aard. Er is dus een overdrachtssysteem naar de eerstelijnspsychologen’.

Hoewel de PMS centra op individuele basis met leerlingen werken, werken zij ook met groepen leerlingen, voornamelijk voor preventiedoeleinden. ‘Dit is een essentiële dimensie bij het voorkomen van problemen, met name bij het gebied van gezondheid en geestelijke gezondheid. De medewerkers werken samen met de leerkrachten om hen bewust te maken van het belang van het opvangen van de leerlingen, van het opvangen van elke leerling en niet alleen voor een kwartiertje aan het begin van het schooljaar.’ Andere thema’s, die ook werden geanalyseerd in de enquête, maken uiteraard ook deel uit van het dagelijkse leven van deze professionals. Het kan gaan over voeding, slaap, levensstijl of verslavingen. 

Engagement

"Preventie betekent ook jongeren in staat stellen in beweging te komen en zich te engageren’, gaat de Secretaris-generaal verder. ‘Ze aanmoedigen zich te engageren, ook op school, betekent hen een bescherming bieden’. Studies, onder andere geleid door de universiteit van Luik tijdens de COVID-periode, hebben aangetoond dat hoe meer de jongere zich inzet, hoe minder overtredingen hij of zij zal begaan of hoe minder afwijkend gedrag hij of zij zal vertonen. ‘Deze beschermende functie is welkom om het welzijn binnen en buiten de school te waarborgen", besluit Sophie De Kuyssche.

Pedagogische tool

De VRT heeft onlangs een EDUBox uitgebracht die gewijd is aan de werking van gezondheidssystemen bij ons en in het buitenland. Deze tool, die bestaat uit digitale en papieren fiches en audiovisueel materiaal, is bestemd voor leerlingen van het secundair onderwijs. Ontwikkeld met de hulp van verschillende partners, waaronder de Onafhankelijke Ziekenfondsen, kan het worden gebruikt in de klas, individueel of in groepen.

Meer info over de EDUBox