Tijdens de puberteit ontwaakt ook de seksualiteit van jongeren. Een bron van plezier, maar ook van bepaalde risico’s. Hoe zit het met het gebruik van anticonceptiemiddelen bij jongeren? Welke soa komt het meest voor? En wat met het aantal zwangerschappen bij jonge vrouwen?
Brussel, 12 februari 2019. Ongeveer 1 op de 100 jonge vrouwen tussen 14 en 20 jaar in België raakt zwanger. De socio-economische status blijkt daarbij een belangrijke factor te zijn. Bij jonge vrouwen uit kwetsbare milieus die de verhoogde tegemoetkoming (RVV) krijgen, ligt het risico op een zwangerschap 3 keer hoger. Bij meisjes van 15 jaar met RVV gaat het bv. om 0,24%, tegenover 0,10% bij meisjes zonder RVV. Bij jonge vrouwen van 20 jaar is dat verschil nog duidelijker: 6% met RVV, tegenover 2% zonder RVV.
In België krijgen jonge vrouwen onder de 21 jaar vanuit de verplichte ziekteverzekering een extra tegemoetkoming van 3 euro per maand voor anticonceptiemiddelen op voorschrift (pillen, pleisters, spiraaltjes, …). Zo wil de overheid de toegang van jongeren tot anticonceptiemiddelen bevorderen en ongewenste zwangerschappen voorkomen. Onze gegevens tonen aan dat het gebruik van deze middelen stijgt met de leeftijd: 1 op de 20 meisjes bij de 14-jarigen, de helft bij de 18-jarigen en bijna 2 op de 3 bij de 20-jarigen.
Opnieuw zien we wel een verschil naargelang de socio-economische status. Het aantal jonge vrouwen tussen 14 en 20 jaar dat voorgeschreven en terugbetaalde anticonceptiemiddelen gebruikt, ligt 50% hoger bij meisjes zonder RVV dan bij meisjes met RVV. Onze gegevens* lijken er dus op te wijzen dat meisjes uit kwetsbare milieus minder anticonceptiemiddelen gebruiken.
Pillen, spiraaltjes, … kunnen wel een ongewenste zwangerschap voorkomen, maar ze beschermen niet tegen seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s). Dat doen enkel condooms. In ons land is chlamydia de meest voorkomende soa. Het aantal gevallen gaat al in stijgende lijn sinds 2002, vooral bij jonge vrouwen tussen 15 en 29 jaar. Bij deze leeftijdsgroep gaat het om een verzesvoudiging tussen 2002 en 2016.
De financiële toegankelijkheid van anticonceptiemiddelen is belangrijk, maar onze studie toont aan dat ook andere inspanningen nodig zijn. Ook een goede seksuele opvoeding voor jongeren is essentieel, zowel op school als thuis. Zo krijgen ze antwoorden op de vragen waarmee ze worstelen en leren ze goed met elkaar omgaan op vlak van relaties en seks. Sensibilisering rond het gebruik van anticonceptiemiddelen is een essentieel onderdeel van die seksuele opvoeding. Dan gaat het ook over condooms, want dat is de enige effectieve bescherming tegen seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s).
Daarnaast blijkt uit onze studie vooral de noodzaak om extra aandacht te besteden aan meisjes en jongens uit kwetsbare milieus. Het is belangrijk om te werken aan hun gezondheidswijsheid, zodat ze zich bewust zijn van de risico’s van een vroege zwangerschap én van de financiële toegankelijkheid van terugbetaalde anticonceptiemiddelen.
Meer info!
*Geanonimiseerde terugbetalingsgegevens rond voorgeschreven anticonceptiemiddelen voor meisjes die aangesloten waren bij de Onafhankelijke Ziekenfondsen tijdens het jaar 2016. Niet-terugbetaalde anticonceptiemiddelen als condooms of anticonceptiemiddelen verspreid door andere kanalen (centra voor gezinsplanning, Centra voor Algemeen Welzijnswerk) zijn dus niet inbegrepen in deze studie.
