Luchtvervuiling is het lot van de grootsteden. Ook onze hoofdstad kan er niet aan ontsnappen. Het verkeer is er bijvoorbeeld goed voor 30% van de uitstoot van fijnstof en 69% van de uitstoot van stikstofdioxide. Gelukkig schieten tal initiatieven uit de grond om pistes te analyseren, te meten en te onderzoeken om de kwaliteit van de ingeademde lucht in de hoofdstad te verbeteren.
Het project ExpAIR is een meetcampagne van Leefmilieu Brussel die tussen 2013 tot 2017 werd uitgevoerd met 276 vrijwilligers om de blootstelling van de bevolking aan luchtvervuiling in het Brussels Hoofdstedelijk gewest te evalueren. De vrijwilligers droegen een compact apparaat dat de black carbon mat en vulden een schriftje in met hun traject en gekozen vervoersmiddelen. Dankzij het project ExpAIR kon voor het Brusselse gewest black carbon in kaart gebracht worden. Black carbon is een subcategorie van fijnstof die een aanzienlijk aantal gezondheidsrisico's met zich meebrengt, waaronder kanker en hart- en vaatziekten.
De bevindingen over de hoge concentratie van black carbon in Brussel leidde tot de invoering in 2018 van permanente regionale lage-emissiezones (LEZ’s). Sinds 1 januari 2018 is het Brussels Hoofdstedelijk gewest dus een lage-emissiezone: een zone waar het verkeer van de meest vervuilende voertuigen verboden is. Deze maatregel werd genomen in een groot aantal Belgische steden, zoals Antwerpen en Gent, maar ook in andere Europese steden.
Eind oktober 2020 lanceerde Leefmilieu Brussel, in samenwerking met de ICCT (International Council for Clean Transportation) en TRUE (The Real World Urban Emissions), een grote campagne om verontreinigende stoffen van voertuigen te meten. Het bijzondere aan deze campagne is dat de emissies rechtstreeks in het verkeer worden gemeten op een tiental plaatsen in het Brusselse gewest. Verschillende vervuilende stoffen zullen worden gemeten: koolstofdioxide (CO2), koolstofmonoxide (CO), koolwaterstof (HC), fijnstof (PM), stikstofmonoxide (NO), stikstofdioxide (NO2) en ammoniak (NH3). In Europa zijn dergelijke metingen niet nieuw. Wat wel innoverend is aan de campagne in Brussel is dat een meting wordt gedaan van de werkelijke emissies van voertuigen die recent zijn uitgerust met Euro-6d-dieselmotoren, van het fijnstof dat uit de uitlaatpijpen ontsnapt (met behulp van een apparaat om fraude met roetfilters op te sporen) en, ten slotte, van het geluid van voertuigen. De resultaten worden verwacht in het tweede kwartaal van 2021. Het doel is om concrete acties op touw te zetten om de luchtvervuiling en het lawaai van het wegverkeer in Brussel te bestrijden.
De #LesChercheursDair-campagne werd gelanceerd in het najaar van 2020. "Wat ademen we in? Er is geen lijst met ingrediënten op de achterkant van de verpakking. Geen label met de oorsprong van de productie", staat er op de website van het project te lezen. Om deze vervuiling zichtbaarder te maken, is het doel van deze campagne om één vervuilende stof in het bijzonder te meten: stikstofdioxide (NO2), een gas dat schadelijk is voor de gezondheid en dat vooral door het wegverkeer wordt uitgestoten. #LesChercheursDair deed een beroep op 60 Brusselaars en 70 scholen in het gewest op om 130 meetpunten in te voeren die actief zullen zijn vanaf eind oktober 2020 tot eind oktober 2021.
Babel'air werd ontwikkeld door de vzw Hypothèse in samenwerking met Bloomberg Philanthropies, de regering van het Brussels Hoofdstedelijk gewest en Leefmilieu Brussel. Het is een pedagogisch ondersteuningsproject voor scholen in Brussel rond het thema luchtkwaliteit. Vanaf januari 2021 zal Hypothèse opleidingen en activiteiten aanbieden en pedagogische ondersteuning voorzien voor activiteiten rond het thema luchtkwaliteit voor zowel leerkrachten als kinderen. Een voorbeeld van een activiteit? In oktober 2020 hebben scholen in Brussel deelgenomen aan een experiment om de kwaliteit van de buitenlucht te meten aan de hand van de boombladeren. Dit experiment zal worden herhaald in het najaar van 2021 en 2022.
In een ander studieproject over de luchtkwaliteit in de hoofdstad zal de Universiteit van Hasselt de gevolgen van de luchtvervuiling op de gezondheid van 200 Brusselse kinderen bestuderen. "De kinderen geven regelmatig bloed- en urinestalen die we samen met ons team onderzoeken", legt milieuepidemioloog Tim Nawrot (UHasselt) uit in Het Belang van Limburg. "Zo kunnen we controleren hoeveel roetdeeltjes er via hun longen in het lichaam zijn gekomen. De kinderen van 10 jaar oud dragen een apparaat bij zich om de lucht te meten. Daarnaast voeren de kinderen ook tests uit waarin we hun geheugen en aandachtspanne testen”. De studie begint in de lente van 2021.
stadsbeweging voor een duurzaam Brussel met de focus op een betere luchtkwaliteit, een economie die zowel groen als sociaal is en een efficiënte en participatieve stedelijke ontwikkeling.
burgerplatform dat ijvert voor een betere luchtkwaliteit in Brussel.
burgerbeweging om de luchtkwaliteit te verbeteren en de mobiliteit te transformeren, meer bepaald in de omgeving van scholen.
burgerinitiatief van vrijwilligers dat zich buigt over de luchtkwaliteit en de toe-eigening door de burgers.
