We ademen allemaal en we hebben lucht nodig. We hebben er dus baat bij dat de lucht die we inadmen zuiver is. Maar hoe is het eigenlijk gesteld met de luchtkwaliteit in ons land? Volgens luchtexpert Frans Fierens gaan we erop vooruit. “Al is er nog een lange weg te gaan.”
Astma komt bij 2,1% van de bevolking voor en is goed voor 9% van de chronisch zieken. Dat blijkt uit een studie van de Onafhankelijke Ziekenfondsen over chronische ziekten. Bovendien is het aantal astmapatiënten de laatste jaren gestegen. Wilt dit dan iets zeggen over de lucht die we elke dag inademen? Volgens Frans Fierens, administratief directeur bij de Intergewestelijke Cel voor het Leefmilieu (IRCEL), is het niet zo eenvoudig uit te leggen. “Luchtvervuiling kan astma veroorzaken of astma-aanvallen uitlokken. De stijging van het aantal astmapatiënten en andere longziekten, zoals chronisch obstructieve longziekte, linken aan luchtvervuiling is minder evident. De (buiten)luchtvervuiling tussen 2010 en 2018 is namelijk verminderd, in tegenstelling tot wat veel mensen denken. Er zit nu minder fijn stof, (diesel)roet en stikstofdioxide in de lucht dan 10 jaar geleden. Alleen de ozonconcentraties zijn stabiel gebleven.”
Het lijkt dus niet zo waarschijnlijk dat een toename van astmapatiënten iets te maken heeft met luchtvervuiling. “Het is een hardnekkig misverstand te denken dat onze lucht minder zuiver is dan vroeger”, stelt Frans Fierens. IRCEL brengt de luchtkwaliteit in de verschillende gewesten van het land in kaart. Frans Fierens zag door de jaren heen hoe onze lucht properder werd. “Veertig jaar geleden waren we er veel erger aan toe dan nu, ondanks het feit dat er nu veel meer wagens rondrijden. De uitstoot van de hedendaagse wagen is minder hoog dan vroeger. We gebruiken ook nog nauwelijks steenkool om onze huizen te verwarmen of elektriciteit te maken. ” België haalt voor bijna alle stoffen de normen die Europa oplegt, maar de veel strengere advieswaarden van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) halen we niet. “De Europese Unie heeft voor fijn stof een grenswaarde opgelegd van 25 microgram per kubieke meter per jaar”, zegt Fierens. “Met 15 microgram zitten we daar mooi onder, maar de WHO stelt een grens voorop van 10 microgram. Daar is dus nog werk aan de winkel.” We mogen niet blind zijn voor de gevaren van fijn stof. Ook stikstofdioxide, vooral afkomstig van dieselauto’s blijft een probleem op verkeersdrukke plaatsen.,. Volgens Fierens heeft luchtvervuiling vooral op lange termijn een impact op onze gezondheid. “Gemiddeld verliezen we in Vlaanderen nog altijd 14 gezonde levensmaanden door luchtvervuiling”.
Wil dit dan zeggen dat mensen die lijden aan astma toch nog even zullen moeten wachten op zuivere lucht? “De invoering van lage-emissiezones (LEZ) bewijst dat beleidsmakers nadenken over meer leefbare steden. Die LEZ zorgen duidelijk voor minder kankerverwekkend dieselroet in de lucht”, zegt Fierens. “Het staat vast dat op langere termijn de luchtkwaliteit in de steden verder zal verbeteren. Tegen 2030 moeten we van Europa de gezondheidsimpact van luchtvervuiling halveren ten opzichte van 2005.” De luchtkwaliteit op het platteland is over het algemeen beter dan in de stad. Maar groot zijn de verschillen in het verstedelijkte Vlaanderen niet. “Als je gezonde lucht wil, ga je beter naar de Ardennen want daar is de lucht het zuiverste.”
