Organisatie van de zorg

Gezondheidsdoelstellingen in zicht

Het gebruik van doelstellingen in beleidslijnen voor gezondheidzorg wint terrein in Europa en de wereld. Meer en meer landen kiezen voor deze aanpak, waarbij gezondheidsdoelstellingen vastgesteld worden, alsook de plannen om ze te verwezenlijken. En ook België volgt de trend. In 2021 heeft het RIZIV een werkgroep opgericht onder leiding van Ann Ceuppens, Directeur Vertegenwoordiging en Studies van de Onafhankelijke Ziekenfondsen, om de prioritaire doelstellingen voor de gezondheidszorg te bepalen in het kader van een denkoefening over een nieuwe meerjarenaanpak. Onlangs werd er officieel een commissie ‘Gezondheidzorgsdoelstellingen’ opgericht. Ann Ceuppens vertelt ons meer…
 

Afbeelding
Ann Ceuppens

Waarom een aanpak kiezen die gericht is op gezondheidsdoelstellingen?

Gezondheids(zorg)doelstellingen vastleggen is cruciaal voor de coördinatie, ondersteuning en oriëntatie van het gezondheidsbeleid van een land. Deze doelstellingen dienen als richtsnoeren voor het gezondheidsbeleid, het vastleggen van prioriteiten, het evalueren van de prestaties van gezondheidssystemen en het stimuleren van de betrokkenheid van alle actoren, op alle niveaus: politiek, administratief en operationeel.

Deze benadering ligt in de lijn van het ‘Health in all policies’-principe, waarbij wordt erkend dat gezondheid samenhangt met gebieden als huisvesting, onderwijs, klimaat, milieu... Als verzekeringsinstelling pleiten wij voor een globale visie op gezondheid, ondersteund door doelstellingen die uitstijgen boven de verschillende bevoegdheidsniveaus en de sector van de verzorging alleen.

Ann-Ceupens-Quote-NL

Het is gemakkelijk om te zien dat gezondheid deel uitmaakt van een groter geheel. Bijvoorbeeld: een recente studie van de Onafhankelijke Ziekenfondsen toonde een verband aan tussen groene ruimtes en de consumptie van gezondheidszorg. Mensen die in buurten wonen met meer dan 30 % bomen gaan minder vaak naar hun huisarts. Een ander voorbeeld: overgewicht en obesitas bij jongeren, ook een oorzaak van chronische ziektes, worden gekoppeld aan gezondheidspromotie op school, aan ruimtelijke ordening met de aanwezigheid van parken of speeltuinen, aan preventie... 

Is dit een nieuwe benadering? 

Het is een verbintenis die we al meerdere jaren aangaan. In 2017 hebben we hierover een symposium georganiseerd. Een eerste stap werd gezet toen de doelstellingen uit onze visie op gezondheid 2019-2023 werden opgenomen in het vorige regeerakkoord. Sindsdien is het werk voortgezet, waarbij rekening werd gehouden met de lessen die zijn geleerd uit de COVID-crisis. We hebben nieuwe gezondheidsdoelstellingen opgesteld om de volgende legislatuur te ondersteunen. Elk van deze doelstellingen maakt deel uit van een visie voor 2030.

  • Vermindering van de ongelijkheden op gezondheidsvlak: het verschil in levensverwachting in goede gezondheid tussen de meest en de minst begunstigde categorie verkleinen met 20%  
  • Stijging van het aantal levensjaren in goede gezondheid: in de Europese top 5 raken  

  • Deel van de bevolking in invaliditeit: de trend omkeren  

  • Het percentage vermijdbare sterfgevallen met 10% verminderen  

  • Zorgpersoneel: het aantal jobs met 37% verhogen ten opzichte van 2022  

  • Klimaat: het gezondheidssysteem weerbaar maken tegen de klimaatverandering  

Meer informatie over deze doelstellingen: raadpleeg het memorandum van de Onafhankelijke Ziekenfondsen (pagina 7)

Biedt de ontwikkeling van deze gezondheidsdoelstellingen andere voordelen? 

De ontwikkeling van gezondheidsdoelstellingen biedt meerdere voordelen. De doelstellingen maken het mogelijk om vorige en toekomstige trends te analyseren, en bieden zo een referentiepunt dat gebaseerd is op solide wetenschappelijk bewijs. Ze moeten de prioriteiten van het gezondheidsbeleid verduidelijken en voor een beter begrip van de ondernomen acties zorgen.

Voor de betrokken partijen maken deze doelstellingen het gemakkelijker om actieplannen op te stellen en de voortgang te controleren via prestatie-indicatoren. Ze moedigen de actoren aan om allemaal in dezelfde richting te kijken. Tot slot fungeren deze doelstellingen als communicatiemiddel, waardoor gezondheid centraal wordt geplaatst in politieke en publieke debatten.
 

Hoe concretiseert zich dat in de organisatie van de gezondheidszorg? 

Het is absoluut noodzakelijk om de duurzaamheid van het gezondheidssysteem te waarborgen, en tegelijkertijd te beantwoorden aan de noden van de bevolking. Omdat het zorglandschap versnipperd is, is het cruciaal om de beschikbare middelen optimaal te benutten door te focussen op gezondheidswinst voor de bevolking. Daarom moeten er dus prioriteiten voor de gezondheidszorg worden vastgesteld. Een benadering op basis van een globale visie op lange termijn, onderbouwd met gegevens en gericht op het verwezenlijken van doelstellingen die beantwoorden aan de echte behoeften van de bevolking, is essentieel.

We verwelkomen de aanstaande oprichting van de ‘Commissie gezondheidszorgdoelstellingen’ als een eerste stap in de goede richting om deze globale aanpak toe te passen. De missie van deze commissie zal erin bestaan gezondheidszorgdoelstellingen wetenschappelijk te definiëren op basis van de behoeften van de bevolking, ze te evalueren en specifieke acties uit te voeren. Deze commissie, samengesteld uit vele actoren, waaronder wetenschappers, federale overheidsdiensten, vertegenwoordigers van de deelstaten, zorgverstrekkers en verzekeringsinstellingen zoals de Onafhankelijke Ziekenfondsen, zal de coördinatie van gemeenschappelijke uitdagingen bevorderen. De aanwezigheid van de deelstaten in deze commissie zal coördinatie over dezelfde uitdagingen mogelijk maken.

Wat zijn de grootste uitdagingen voor deze commissie?

Het is essentieel dat de commissie de wetenschappelijke aspecten en de realiteit in het veld in acht neemt. Dat zal niet gemakkelijk zijn. De wetenschappelijke en operationele benaderingen moeten op elkaar afgestemd worden om een coherent beleid te kunnen uitwerken. Ook overleg zal een grote uitdaging zijn: het is cruciaal om acties te definiëren in samenwerking met de spelers in het veld zodat ze overeenstemmen met de doelstellingen voor de gezondheidszorg en ieders steun krijgen. Daarom pleiten we voor respect voor de rol van de actoren en de overlegorganen.

Wat zal de rol van de ziekenfondsen zijn in deze commissie?

De rol van de ziekenfondsen zal erin bestaan hun expertise en de noden van hun leden te delen om bij te dragen aan een globale meerjarenvisie. Als medebeheerders van het gezondheidssysteem moeten we de budgettaire haalbaarheid evalueren en helpen de acties te bepalen die de volksgezondheid vooruit zullen helpen. Wij vertegenwoordigen onze leden en waken daarbij over de kwaliteit en toegankelijkheid van de sector van de gezondheidszorg. Tot slot is het zaak om de impact van de ondernomen acties te beoordelen en ervoor te zorgen dat ze aan de doelstellingen blijven beantwoorden.


De Onafhankelijke Ziekenfondsen zetten zich volledig in voor dit nieuwe avontuur, gedreven door de overtuiging dat elke stap bijdraagt aan het opbouwen van een duurzaam project voor de gezondheid.