Hoe pakken we de problematiek met de hormoonverstorende stoffen aan?

Elk kind dat in onze regio's geboren wordt, wordt gemiddeld aan meer dan 100 hormoonverstorende stoffen blootgesteld. De geïnventariseerde gevolgen zijn onder andere een daling van de vruchtbaarheid en een hoger risico op bepaalde ziektes zoals kanker en diabetes. 

Afbeelding
perturbateurs

Context

De productie van chemische stoffen is enorm toegenomen sinds de jaren 2000. Sinds 2010 is deze tendens nog versneld. We schatten dat zo'n 84.000 chemische stoffen gecommercialiseerd werden in 2017. Tot nu toe werd slechts 1 % van die stoffen getest op hormoonverstorende risico’s. Sinds 2002 benadrukt de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) nochtans het gevaar van hormoonverstorende stoffen voor de werking van ons organisme. De Europese Unie heeft de impact van hormoonverstoorders op de volksgezondheid in Europa onderzocht: de schade zou oplopen tot 157 miljard euro per jaar.

Chemische stoffen die het endocriene systeem verstoren, genaamd 'hormoonverstorende stoffen', zitten zowat overal in: verzorgingsproducten, plastiek, huishoudproducten, vloerbedekking, conserven, kastickets, CD's, verpakkingen, pesticiden, textiel, ... Ze zijn geurloos, kleurloos en smaakloos waardoor ze moeilijk te herkennen zijn. Het onderzoeksinstituut Endocrine Disruption Exchange (TEDX) heeft het over 1400 potentieel hormoonverstorende stoffen, terwijl de WGO er meer dan 800 vermeldt. En daarnaast zijn er nog de stoffen die verdacht zijn, maar niet onderzocht worden.

Elk kind dat in onze regio's geboren wordt, wordt gemiddeld aan meer dan 100 hormoonverstorende stoffen blootgesteld. De geïnventariseerde gevolgen zijn onder andere een daling van de vruchtbaarheid en een hoger risico op bepaalde ziektes zoals kanker en diabetes. Men vermoedt tevens dat hormoonverstorende stoffen het risico op Alzheimer en Parkinson verhogen. Blijkt ook dat de langdurige blootstelling aan deze producten of de blootstelling tijdens bepaalde levensfases, zoals de ontwikkeling van de foetus, de kindertijd of de puberteit, schadelijker is. De kennis over het 'cocktaileffect' van de hormoonverstoorders moet eveneens verbeterd worden: momenteel ontbreekt het de wetenschappers aan kennis, waardoor ze niet kunnen onderzoeken welke combinaties van chemische stoffen tot welke schade leiden, welke combinaties schadelijk zijn of welke nevenwerkingen er zijn in combinatie met andere vervuilende stoffen.

De actie tegen de gevolgen van hormoonverstoorders moet, net zoals alle andere milieu-uitdagingen, op internationaal niveau gevoerd worden. Te beginnen met een Europese samenwerking. In november heeft de Europese Commissie een strategie gepubliceerd: 'Een alomvattend EU-kader voor hormoonontregelende stoffen'. Er bestaan ook andere initiatieven zoals 'EDC-Free Europe'. Deze vereniging heeft in 2018 acht eisen gepubliceerd voor een Europese strategie omtrent hormoonverstoorders.

Wat stellen de Onafhankelijke Ziekenfondsen voor?

Een federaal plan voor biomonitoring invoeren om de impact van gevaarlijke stoffen op de gezondheid te meten (2020).

 Welke acties zijn prioritair?

  • De bevolking bewustmaken van de risico's die gepaard gaan met hormoonverstorende stoffen, en van het nemen van preventieve maatregelen .
  • Maatregelen treffen om bepaalde producten met hormoonverstoorders te verbieden, waarbij prioriteit wordt gegeven aan de producten waarmee kwetsbare bevolkingsgroepen in contact komen (kinderen tot 3 jaar, zwangere vrouwen en jongeren).
  • Wetenschappelijk onderzoek en studies steunen om zo de hiaten in de kennis over de impact van chemische stoffen op de gezondheid weg te werken.
  • Op Europees niveau de toekomstige voorstellen ondersteunen om schadelijke chemische stoffen en hormoonverstoorders in pesticiden en andere producten te verbieden (onder meer glyfosaat).