Dankzij de preventie- en hygiënemaatregelen tegen COVID-19 zijn er dit jaar weinig griepgevallen geweest. Andere jaren worden gemakkelijk 500.000 Belgen getroffen door het griepvirus. Ook wereldwijd maakt dit virus veel zieken en zelfs doden. Wat kunnen we doen om ook de komende jaren het griepvirus in te perken? Huisarts dokter Dirk Avonts geeft tekst en uitleg.
Normaal gezien worden elk jaar in België 500.000 mensen getroffen door het griepvirus. Dat is ongeveer 8 % van de Belgen. Wereldwijd veroorzaakt de griep jaarlijks zelfs tot 5 miljoen ernstige infecties en 500.000 sterfgevallen. Er bestaat dus geen twijfel over: het griepvirus of influenza is een erg besmettelijk virus dat op grote schaal ernstige infecties kan veroorzaken. Door te praten, niezen of hoesten kan het griepvirus zich snel verspreiden. De meest voorkomende symptomen van de griep zijn koude rillingen, hoofdpijn, heftige spierpijn en vermoeidheid en (hoge) koorts. Het lijkt wel op een verkoudheid, maar dan veel erger. De koorts kan binnen 12 uur oplopen tot 39°C of hoger en duurt meestal 3 tot 5 dagen. Volledig herstel duurt 1 tot 3 weken.
Vaccinatie in ruil voor gezonde levensjaren
Het griepvaccin is een preventief geneesmiddel die tussen oktober en december wordt toegediend om het lichaam te leren reageren op het virus, om op deze manier antistoffen aan te maken. Deze bescherming vermindert de kans op besmetting en zorgt ervoor dat je minder ernstig ziek bent als je toch besmet raakt. Vooral voor oudere mensen en kwetsbare groepen is dit belangrijk. “Een verkeersongeval, een infectie… gelijk wat ouderen of kwetsbaren meemaken, het hangt ervan af hoe gezond hun gestel is of zij dat overleven of niet”, verklaart dokter Dirk Avonts, huisarts en hoofdredacteur van het medisch-wetenschappelijk tijdschrift Huisarts Nu. “Iemand van 85 jaar die de griep krijgt, kan er aan sterven. Dus als je door vaccinatie kan voorkomen dat die persoon de griep krijgt, kan die nog 10 jaar in goede conditie leven.”
Het belang van jaarlijkse vaccinatie
De griep is een cyclisch gegeven en elk jaar duiken er nieuwe varianten op. “Zo ontstaat er in juni een griepepidemie in het zuidelijk halfrond (Zuid-Afrika, Zuid-Amerika, Australië, Nieuw-Zeeland en Zuidoost-Azië)”, legt Avonts uit. “Door intense vermenigvuldiging en verspreiding komt een nieuwe variant tevoorschijn en die komt dan tegen januari bij ons. Na lang onderzoeken is men is erin geslaagd om te voorspellen welk variant er bij ons zal opduiken. Op basis daarvan wordt dan een nieuw vaccin ontwikkeld. Het griepvaccin is dus elk jaar anders, maar gemaakt volgens dezelfde principes. Eens je vaccineert bent voor de griep, zal je een klein beetje bescherming houden voor het jaar daarop. Maar aangezien het dan opnieuw een andere variant is, heb je een nieuwe vaccinatie nodig. Een jaarlijkse vaccinatie tegen de griep is dus belangrijk!”
Groepsimmuniteit
Iedereen kan getroffen worden door de griep, maar de mate van ziek zijn, verandert van persoon tot persoon. Het is wel opvallend dat kinderen die griep krijgen er minder last van hebben, terwijl ouderen er ernstig ziek van kunnen worden: 90 % van de sterftegevallen zijn 65-plussers. Daarom is het belangrijk om de oudere bevolking en meest kwetsbaren te vaccineren. Het griepvaccin biedt 70 % effectiviteit tegen het virus. “Het is dus belangrijk dat mensen die in nauw contact komen met de kwetsbare groep, zich ook vaccineren”, zegt Avonts. “Jongere en minder kwetsbare mensen zijn tussen de 80 % à 90 % beschermd tegen het griepvirus. Via die groepsimmuniteit wordt een grotere groep kwetsbaren beschermd.”
Mondmaskers tegen het griepvirus
Maar we hoeven niet te wachten op een griepvaccin om ons tegen de griep te beschermen. We kunnen zelf ook maatregelen nemen om de verspreiding te verminderen. “De maatregelen om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan, zijn eigenlijk ook heel nuttig tegen de griep”, zegt Avonts. “Daar staan te weinig mensen bij stil! Permanente registratie van infectieuze aandoeningen bij huisartsen laat toe om aan te geven wanneer ‘de griep in het land is’, meestal vanaf eind januari. Dus waarom vanaf januari geen mondmaskers aanbevelen in supermarkten en op het openbaar vervoer? Op die manier kunnen we al maatregelen nemen, nog voor de eerste brandhaard er is. Voor deze maatregelen moeten mensen hun contacten niet beperken, als ze geen symptomen hebben.”
Coronavirus is geen griepvirus
We worden nu massaal gevaccineerd tegen corona, maar dat betekent niet dat we beschermd zijn tegen de griep. “Elk vaccin is heel specifiek”, verduidelijkt dokter Avonts. “Het coronavirus en het griepvirus geven misschien dezelfde symptomen, maar verschillen even hard als mazelen van polio. Het zijn twee verschillende ziektes, die niets met elkaar te maken hebben. Dus een vaccinatie tegen de ene, beschermt niet tegen de andere.” Maar vaccineren is in beide gevallen zeer zinvol, ook als we horen spreken over bijwerkingen. “Ook bij het griepvaccin zijn er mogelijke bijwerkingen, zoals lichte koorts en een verharding of roodheid op de plaats van injectie. Maar vergeleken met de griep zijn dit milde symptomen en verdwijnen ze spontaan na enkele dagen.”
