Als er iets duidelijk is geworden in dit voorjaar van boerenprotesten en verhitte discussies, is het dat ons voedselsysteem voor een gigantische uitdaging staat. Ons voedselsysteem is zo belangrijk voor álle burgers dat de systeemfouten die nu haarscherp blootgelegd worden, brede maatschappelijke discussie verdienen.
Wij willen een oplossingsgerichte dialoog. We moeten én willen samen met alle actoren tot een duurzame uitkomst komen. Het huidige landbouwmodel botst zowel socio-economisch als ecologisch op zijn grenzen en dat gaat ons allemaal aan.
Alleen integrale en doordachte beslissingen kunnen de boeren helpen. Door het natuurbeleid af te zwakken, wordt een doeltreffende aanpak van de immense uitdagingen waar we als maatschappij voor staan, onmogelijk gemaakt.
Kan anders
Zonder vruchtbare bodems groeien er nergens gewassen. Zonder natuur, geen voedselproductie. Driekwart van alle gewassen is afhankelijk van bestuivers. Een robuuste natuur maakt de landbouw minder kwetsbaar voor extreme weersomstandigheden. Meer natuur betekent meer koolstofopslag. Onze natuur verder laten verloederen, zal dramatische gevolgen hebben voor de landbouwsector en dus voor ons voedselsysteem. En dat terwijl veel boeren nu al in een penibele socio-economische situatie zitten.
Tegelijk bewijzen heel wat (agro-ecologische en biologische) landbouwers vandaag al dat het anders kan. Door landbouw en natuur te verweven, garanderen we de broodnodige klimaatbuffers en biodiversiteit die onze teelten beschermen en versterken.
630.000 doden
Boeren zijn trouwens niet de enige economische actoren die baat hebben bij gezonde natuur. Meer dan 50% van de wereldeconomie hangt ervan af, berekende het World Economic Forum. Bedrijven hebben natuurlijke hulpbronnen en ecosysteemdiensten nódig. Die worden zwaar bedreigd door de voortdurende achteruitgang van de biodiversiteit en door de klimaatverandering.
De totale kosten van de klimaatverandering worden, voor de Belgische economie, geraamd op 9,5 miljard euro per jaar. Nu maatregelen voor natuurherstel terugdraaien, is een verduiveld slecht idee. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) laat weten dat slechte milieukwaliteit bijdraagt aan een op de acht sterfgevallen. Dat zijn jaarlijks 630.000 doden in de EU, omgerekend 11.700 doden in België.
Waterbommen en welzijn
Elke hectare natuur extra betekent acht zorgbehoevende personen minder. De gezondheidsvoordelen van natuur zijn zowel preventief als curatief, met effecten op ons fysiek en mentaal welbevinden. Denk ook aan de grote waarde van recreatie en beleving in natuurlijke landschappen. Met zoveel langdurig zieken en een vergrijzende bevolking is het een gemiste kans om de positieve invloed van natuur niet mee te nemen in politieke beslissingen.
Natuur is onze beste bondgenoot tegen klimaatverandering. Waterbommen zoals die in Wallonië in 2021, en zware overstromingen zoals die in West-Vlaanderen in 2023, zullen vaker voorkomen. De vraag is niet of maar wanneer. De enige manier om ons daartegen te beschermen, is door ruimte te voorzien voor natuur.
Investeren in natuur creëert win-winsituaties. Elke euro rendeert ook meerdere malen: extra belangrijk in tijden van besparingen.
Natuurherstelwet
Hoewel we quasi dagelijks geconfronteerd worden met de noodzaak aan bescherming en versterking van onze ecosystemen, moeten we vaststellen dat buiten de spotlights de zorgwekkende tendens waar we in februari al op reageerden zich verderzette. Het ambitieniveau van natuur- en milieumaatregelen werd afzwakt en verschillende initiatieven teruggetrokken. Denk hierbij aan het terugtrekken van verordening duurzaam pesticidengebruik en het Water Resilience Framework door de Europese Commissie en het schrappen van verschillende milieumaatregelen uit het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. Ook één van de hoekstenen van de Europese Green Deal, de Europese Natuurherstelwet1, kwam in een impasse terecht. Hier draagt onze eigen Vlaamse regering een enorme verantwoordelijkheid. Een Belgische voorstem in Europa is voldoende om deze wet een realiteit te maken maar een nee van de Vlaamse regering verhindert dat België voor kan stemmen. We roepen de Vlaamse regering op haar positie bij te sturen en alsnog goedkeuring te geven voor de Natuurherstelwet.
Deze brede coalitie van nu al meer dan 60 organisaties wil natuur terug een stem geven. We moeten naar een duurzaam landbouwmodel, met een leefbaar inkomen en bestaanszekerheid, binnen de grenzen van milieu, natuur en klimaat, zodat we er als maatschappij in zijn geheel wel bij varen.
Link naar open brief
