Arbeidsongeschiktheid
Organisatie van de zorg

Nieuwe raamovereenkomsten tussen de ziekenfondsen, het RIZIV en de tewerkstellingsdiensten

De hernieuwde raamovereenkomsten tussen de ziekenfondsen, het RIZIV en de tewerkstellingsdiensten willen meer langdurig zieken begeleiden naar werk. De Onafhankelijke Ziekenfondsen blijven zich dan ook engageren om het welzijn van haar leden te beschermen, binnen een duurzaam beheer van de sociale zekerheid. Het hervatten van een professionele activiteit draagt in veel gevallen bij tot het welzijn en herstel van de verzekerde, en dus moet de focus komen te liggen op de nog aanwezige capaciteiten.
Afbeelding

Nadat in december vorig jaar de raamovereenkomst tussen de ziekenfondsen, het RIZIV en de VDAB werd ondertekend, volgde op 8 februari ook de ondertekening met Forem. Ook Actiris en Arbeitsambt zullen weldra deze overeenkomst aangaan. Met deze overeenkomst engageren alle partijen zich om meer langdurig zieken te begeleiden naar werk. En dat is broodnodig, want jaarlijks tellen we meer dan 450.000 dossiers arbeidsongeschiktheid, en daarbovenop 480 000 mensen die langdurig (of meer dan 12 maanden) arbeidsongeschikt erkend zijn. 

Meer mensen kunnen helpen in de terugkeer naar werk, is in de eerste plaats een absolute noodzaak voor het welzijn van de persoon zelf. Het hervatten van een professionele activiteit heeft namelijk een positieve impact op het welzijn en ondersteunt in veel gevallen het herstel. Een paradigmashift is dus aan de orde, met een primaire focus op de nog aanwezige professionele capaciteiten in plaats van arbeidsongeschiktheid. Hierover zijn alle partners van de raamovereenkomst het eens. 

De raamovereenkomsten stellen de ambities evenwel op scherp: de doelstelling is om volgend jaar 17.620 verzekerden te begeleiden naar werk. Hoewel het aan engagement niet ontbreekt, zullen de komende maanden moeten aantonen of dit haalbare objectieven zijn. 

Voortaan zullen de gewestelijke arbeidsbemiddelingsdiensten ook een centraal aanspreekpunt vormen binnen het gewest. Dat is een welgekomen vereenvoudiging van de re-integratietrajecten. Maar bovenal zal de verzekerde kunnen rekenen op begeleiding die nog meer op maat is, afgestemd op de motivatie en vaardigheden van de persoon in kwestie. In het bijzonder langdurig zieken die geen arbeidscontract hebben of van job zouden moeten veranderen, zijn gebaat bij extra begeleiding. 

De duurtijd van de arbeidsongeschiktheid speelt echter eveneens een grote rol in de succeskansen van de re-integratie. Hoe langer men van de werkvloer weg is, hoe moeilijker het is om ernaar terug te keren. Of dat nu bij een zelfde werkgever is, of elders. Als ziekenfonds weten we dat de eerste 18 tot 24 maanden cruciaal zijn om zieken intensiever te begeleiden in een eventuele terugkeer naar werk.

médecins conseils cabinets

In een context van schaarste – schaarste aan adviserend artsen, en zorgpersoneel in het algemeen – moeten de beschikbare middelen daarom worden ingezet waar ze de grootste impact kunnen betekenen. Ook dat is een aandachtspunt op korte termijn. Samen met het RIZIV werken we daarom aan een hervorming van de medische evaluatie, wat een bijkomende stap in de goede richting kan betekenen. 

Naast de adviserend arts, staat ook de terug-naar-werkcoördinator ter beschikking bij een eventuele terugkeer naar werk. De goede samenwerking tussen de coördinatoren en de tewerkstellingsdiensten zal daarbij een sleutel tot succes zijn. En laten we ook de diensten maatschappelijk werk niet vergeten. Zij staan ter beschikking voor wie zich door ziekte of andere omstandigheden in een sociaal kwetsbare situatie bevindt. 

Tot slot willen de Onafhankelijke Ziekenfondsen nogmaals het belang van preventie onderlijnen. De urgentie van de problematiek zou haast doen vergeten dat preventie van arbeidsongeschiktheid, zowel op als naast de werkvloer, nog steeds de meest doeltreffende manier is om het tij te doen keren. Bijzondere aandacht moet daarbij gaan naar mentale gezondheid. Zowel de prevalentie van mentale gezondheidsproblemen, de verwachte toename ervan als de duur van de arbeidsongeschiktheid, zetten grote druk op het systeem. 

Met de nieuwe raamovereenkomsten zetten we dus sowieso een stap voorwaarts. Dat is heuglijk nieuws. Al kan niemand ontkennen dat één succesvolle sprint niet volstaat in dit dossier. We hebben een marathon voor ons. Bergopwaarts. Aan de finish? De duurzaamheid van het systeem waarborgen, zonder afbreuk te doen aan de fundamentele waarden ervan.