Ouderen

Rust- en verzorgingstehuis: bewoners met een meer afhankelijk profiel

Tijdens de COVID19-crisis daalde het aantal bewoners in rusthuizen aanzienlijk om vervolgens geleidelijk terug te stijgen. Dit herstel verliep in Vlaanderen sneller dan in Wallonië en Brussel. De laatste analyse van de Onafhankelijke Ziekenfondsen laat ook een verandering in het profiel van de bewoners zien. Deze zijn nu afhankelijker dan vóór de gezondheidscrisis.
Afbeelding

Iedereen herinnert zich de kritieke situatie in de rusthuizen op het hoogtepunt van de crisis. Dit kwam tot uiting in een zeer hoog aantal sterfgevallen. Immers, 32 % van het totale aantal sterfgevallen tot begin november 2022 vond plaats in rusthuizen (Sciensano 2022). Andere parameter: het aantal nieuwe bewoners in rusthuizen is aanzienlijk gedaald tijdens de crisis. In 2020 is het aantal Waalse en Brusselse leden van de Onafhankelijke Ziekenfondsen dat naar een rust- en verzorgingstehuis is verhuisd respectievelijk met 29% en 33% gedaald ten opzichte van 2019. Tijdens het tweede trimester van 2020 daalde het aantal bewoners drastisch om vervolgens in de volgende kwartalen opnieuw te stijgen. Het aantal nieuwe bewoners bereikt echter nog steeds niet het niveau van 2019.

In 2021 en 2022 stellen we een stijging in opnames vast: concreet blijft het gemiddelde aantal opnames in rusthuizen in Brussel 17% lager in 2022 dan in 2019. In Wallonië is het verschil 7 % en in Vlaanderen slechts 1%. Het is duidelijk dat het aantal nieuwe bewoners in het Franstalige deel van het land duidelijk lager blijft dan in 2019, wat niet het geval is in Vlaanderen, waar de situatie bijna terug normaal is.

2 bewoners op 3 met een afhankelijker profiel

Het aandeel afhankelijke personen dat in een rusthuis verblijft is tussen 2019 en 2022 gestegen van 64 naar 67 % van het totaal aantal bewoners. In 2020 en begin 2021 was de situatie bijzonder uitgesproken: ongeveer 7 op de 10 nieuwe inwoners hadden dit profiel. Het is redelijk te veronderstellen dat een aantal ouderen met een minder afhankelijk profiel en hun familieleden werden ontmoedigd om een verhuis te overwegen gezien de toenmalige gezondheidssituatie in rusthuizen.

We herinneren er ook aan dat het aandeel afhankelijke personen onder de nieuwe inwoners vóór de pandemie reeds hoger was in Vlaanderen dan in Brussel en Wallonië. Het feit dat het aantal opnames na het begin van de crisis opnieuw stijgt, kan grotendeels worden verklaard door de komst van veel personen met een meer afhankelijk profiel. Ook het gemiddelde aantal nieuwe opnames van personen zonder dit profiel is tussen 2019 en 2022 sterk gedaald. Deze daling bedraagt respectievelijk 29% in Brussel, 11% in Wallonië en 10% in Vlaanderen.
 

Evaluatieschaal voor de afhankelijkheidsgraad van de bewoners

Naast continentie, het vermogen om volledig autonoom:
  • zich te wassen
  • zich te kleden
  • zich te verplaatsen
  • naar het toilet te gaan
  • te eten
 

Aanbevelingen

De Onafhankelijke Ziekenfondsen pleiten voor:

  • Meer begeleiding voor ouderen en hun families bij de keuze van het verblijf. Vb.: Meer informatie over de diensten en zorgen die thuis kunnen worden verleend en over de mogelijke alternatieven voor thuis wonen en de kosten ervan.
  • Alternatieven voor verzorgingscentra voor ouder ouderen die voldoende autonoom zijn met een minimaal kader (personeel en dienstenaanbod)