Een onzichtbare gemeenschap
In België biedt ongeveer 12% van de bevolking, of 1 miljoen burgers, regelmatig informele hulp of zorg aan mensen met verminderde autonomie, volgens cijfers van Sciensano en de vzw Mantelzorgers Brussel . Andere bronnen, zoals de recente studie van het European Institute for Gender Equality , schatten dit aantal op ongeveer 22,5% van de bevolking, of 2 miljoen mensen.
Een kwetsbare bevolking
Ondanks het feit dat mantelzorgers andere mensen ondersteunen, toont de studie dat ze kwetsbaarder zijn dan de gewone bevolking, zowel op socio-economisch vlak als op het vlak van gezondheid.
Uit de studie blijkt dat ze gemiddeld vaker aan een chronische ziekte lijden, en dit ongeacht de leeftijdsgroep. Chronische aandoeningen komen 2 à 3 keer meer voor bij jonge mantelzorgers (jonger dan 40 jaar) dan bij de algemene bevolking in dezelfde leeftijdsgroep. De prevalentie van depressies of het chronisch gebruik van antidepressiva (minstens 120 dagen tijdens het jaar van erkenning van het statuut van mantelzorger) is ook 2 à 3 keer hoger bij mantelzorgers jonger dan 60 jaar dan bij de rest van de bevolking.
De resultaten van de studie wijzen erop dat mantelzorgers op de arbeidsmarkt meer risico’s lopen om geen job te vinden, werkloos te worden of in precaire levensomstandigheden te verzeilen. 66% van de erkende mantelzorgers tussen 30 en 50 jaar heeft een baan als loontrekkende of zelfstandige, hetzij 15 procentpunten minder dan de algemene bevolking. Er zijn ook proportioneel meer mantelzorgers die invalide of werkloos - in het bijzonder voltijds werkloos - zijn vergeleken met dezelfde leeftijdsgroep in de algemene bevolking.
Naar aanleiding van deze studie hebben de Onafhankelijke Ziekenfondsen essentiële aanbevelingen geformuleerd om mantelzorgers te ondersteunen. Deze aanbevelingen, waarover is nagedacht en overeenstemming is bereikt met mantelzorgers, stoelen op 4 belangrijke assen: de toegang tot het statuut van mantelzorger vereenvoudigen, een evenwicht vinden tussen privéleven, werk en zorgtaken, gespecialiseerde begeleiding bieden aan mantelzorgers in hun rol als verzorger en investeren in oplossingen voor de gezondheidsproblemen waarmee mantelzorgers te maken hebben. Het is absoluut noodzakelijk dat we deze alledaagse helden erkennen en meer steun geven door concrete maatregelen te nemen die zijn afgestemd op hun behoeften.
4 assen om de mantelzorgers te ondersteunen
As 1: erkenningsstatuut als mantelzorger
De toekenning van dit statuut vergemakkelijken door gevolg te geven aan de verzoeken om vereenvoudiging die zijn gedaan tijdens de evaluatie van de wet inzake de erkenning van mantelzorgers, waaronder bijvoorbeeld het vereenvoudigen en digitaliseren van de verklaring op erewoord of het herzien van de afhankelijkheidsdrempel.
As 2: evenwicht privéleven/werk/zorgtaken
- Betere sociale rechten verlenen aan mantelzorgers, zoals bijvoorbeeld een betere vergoeding of flexibelere thematische verloven voor mantelzorgers.
- Het aanbod van respijt versterken en diversifiëren.
As 3: ondersteuning van de rol van mantelzorger
- De programma’s ondersteunen die de mantelzorgers begeleiden in het begrip van de ziekte van hun naasten.
- De informatie en proactieve acties met betrekking tot de rechten van mantelzorgers versterken, o.a. in samenwerking met de ziekenfondsen, vooral voor meer kwetsbare doelgroepen (jonge mantelzorgers, mensen in precaire situaties, mantelzorgers van mensen met cognitieve stoornissen).
- Het zo gemakkelijk mogelijk maken voor mantelzorgers om toegang te krijgen tot de gezondheidsgegevens van hun dierbare, mits de persoon voor wie wordt gezorgd toestemming geeft.
As 4: gezondheid van de mantelzorger
- Een interfederaal actieplan ontwikkelen om de levenskwaliteit van mantelzorgers te verbeteren.
- Een gezondheidspreventieplan ontwikkelen door de ontwikkeling van de vaardigheden van mantelzorgers.
- Een bijzondere begeleiding bieden aan de mantelzorgers wanneer ze een professioneel re-integratietraject volgen na een langdurige arbeidsongeschiktheid.
Lees de volledige studie
