Ziekenfondsen hebben de wettelijke opdracht voor het verlenen van hulp, voorlichting, begeleiding en bijstand met het oog op het bevorderen van het fysiek, psychisch of sociaal welzijn van hun verzekerden. En dat geldt dus ook voor de gevolgen van klimaatsverandering en milieuvervuiling. Daarom zien de Onafhankelijke Ziekenfondsen sinds 2019 het verminderen van de impact van milieuvervuiling en klimaatsverandering op onze gezondheid als één van de 10 grote uitdagingen van de Belgische gezondheidszorg.
Klimaat, milieu en gezondheid
Klimaatverandering en milieuvervuiling hebben directe gevolgen op onze gezondheid. Zo overlijden er in de EU nog steeds ongeveer 307 000 mensen per jaar vroegtijdig als gevolg van blootstelling aan één bepaalde vorm van luchtvervuiling, namelijk fijnstof. In een recente studie van de Onafhankelijke Ziekenfondsen werd de gezondheidsimpact van fijn stof nog bevestigd: hoe hoger de concentratie van de fijn stof in je buurt, hoe vaker men naar de huisarts gaat.
Klimaatverandering heeft ook een belangrijke impact op onze mentale gezondheid, waarvoor de Wereldgezondheidsorganisatie dit jaar aandacht vroeg. De Onafhankelijke Ziekenfondsen hebben dezelfde vaststellingen gemaakt in hun analyse van de impact van luchtvervuiling. De pieken in luchtvervuiling gaan gepaard met een toename van het aantal personen dat als arbeidsongeschikt wordt erkend of dat langdurig afwezig blijft op het werk omwille van mentale aandoeningen. Met 450.000 personen in langdurige arbeidsongeschiktheid is dit bijzonder relevant voor de financiële duurzaamheid van de Belgische ziekte- en invaliditeitsverzekering. Luchtvervuiling heeft dus niet enkel impact op onze gezondheid, maar ook op de betaalbaarheid van onze sociale zekerheid.
Toekomstperspectief gezondheidszorg
Ook ons gezondheidszorgsysteem moet evolueren. De Wereldgezondheidsorganisatie wijst sinds enkele jaren op de noodzaak om te werken aan de versterking van de klimaatbestendigheid en ecologische duurzaamheid van zorginstellingen. Ook hier moet de komende jaren aan gewerkt worden.
De kwetsbare personen en groepen moeten een centrale plaats krijgen in het toekomstig Just Transition-plan. Kwetsbaarheid wordt bepaald door individuele factoren zoals leeftijd en gezondheid, maar ook door sociale aspecten zoals sociaal-economische status.
De Onafhankelijke Ziekenfondsen kijken uit naar de aanbevelingen die tijdens de conferentie gepresenteerd zullen worden, en hopen dat deze ook een weerklank zullen vinden tijdens het Belgische voorzitterschap van de Raad van de EU tijdens het eerste semester van 2024.
Beleidsmemorandum Hoog Comité voor een Rechtvaardige Transitie: Naar een rechtvaardige transitie voor België
