Ondanks de bekende en gelopen risico's slagen veel mensen er niet in om te stoppen met roken. Talrijke onderzoeken hebben aangetoond dat rokers hun kans op succesvol stoppen vergroten als ze worden begeleid door een tabacoloog, ongeacht hun gezondheidstoestand, frequentie van gebruik, mate van nicotineafhankelijkheid, eerdere pogingen om te stoppen met roken en aanvullende farmacologische ondersteuning.
Als we echter kijken naar de rookcijfers van onze 2,3 miljoen leden, zien we dat er tussen 2019 en 2022 een duidelijke daling is in het aantal verstrekkingen dat wordt ingevoerd en gefactureerd door tabacologen in Wallonië (- 27%) en Brussel (- 15%).
Raadpleging bij de tabacoloog
Elke regio van het land heeft een reeks specialisten die zijn opgeleid in tabaksontwenning: de tabacologen. De tabacoloog is een gezondheidsprofessional die een specifieke opleiding heeft gevolgd in tabacologie en ondersteuning bij tabaksontwenning die, in Wallonië en Brussel, gegeven wordt door FARES.
Zorgverleners gespecialiseerd in tabacologie
Tegenwoordig is er maar één opleiding om erkend te worden als tabacoloog. Deze opleiding, die openstaat voor iedereen met een masterdiploma psychologie en voor professionals in de gezondheidszorg (in de zin van koninklijk besluit nr. 78 over de uitoefening van de beroepen in de gezondheidszorg), wordt georganiseerd door de vzw Fonds des affections respiratoires (FARES) en behandelt alle aspecten van roken om een volledige en doeltreffende behandeling mogelijk te maken. Ze bestaat uit 9 lesdagen, een eindwerk en een stage.
Elk jaar publiceert FARES een lijst met mensen die deze opleiding hebben gevolgd en in aanmerking komen om als tabacoloog te werken. Verstrekkingen als tabacoloog mogen worden gecombineerd met andere geneeskundige verstrekkingen door dezelfde zorgverlener en voor dezelfde rechthebbende, op voorwaarde dat er twee getuigschriften worden afgegeven, één voor het RIZIV en één voor de AVIQ of Iriscare.
Forfaitaire tegemoetkoming en aanvullende verzekeringen
Als gevolg van de zesde staatshervorming hebben de AVIQ in het Waalse Gewest en de GGC in het Brusselse Gewest sinds 1 januari 2019 de verantwoordelijkheden van het RIZIV inzake tabaksontwenning overgenomen. Dit heeft met name een impact gehad op de procedures voor het invoeren van een consultatie als tabacoloog voor zorgverleners.
Sinds 1 oktober 2009 worden de consultaties bij een tabacoloog echter forfaitair terugbetaald via de verplichte verzekering van de leden, tegen een tarief van:
- 30 euro voor een eerste sessie
- 20 euro voor de volgende sessies (met een maximum van 7 sessies op een periode van 2 kalenderjaren)
- 30 euro per sessie voor zwangere vrouwen (met een maximum van 8 sessies per zwangerschap)
Via de aanvullende verzekering van Partenamut kan je een extra terugbetaling van 25 euro krijgen (geldig vanaf de 1e sessie en maximaal 1 keer per 2 jaar toegekend).
In Vlaanderen komen ziekenfondsen ook tegemoet bij de kosten van groepsconsultaties.
Wat de geneesmiddelen betreft wordt Zyban sinds 2022 onder bepaalde voorwaarden terugbetaald: alleen voor patiënten ouder dan 35 jaar die lijden aan chronische obstructieve longziekte (COPD) en onder medisch toezicht staan.
Tegemoetkomingen bij bepaalde nicotinevervangers (op medisch voorschrift) zijn ook voorzien door bepaalde ziekenfondsen.
Daling van de raadplegingen
Sinds de COVID-19 crisis is het aantal raadplegingen bij tabacologen gedaald. In 2021 stopte 25% van de mensen die een begeleiding door een tabacoloog begonnen na één raadpleging, en 50% na de tweede raadpleging.
Hoewel het op dit moment nog moeilijk is om dit te verklaren, omdat we niet genoeg afstand hebben kunnen nemen, zijn er verschillende mogelijke verklaringen voor dit fenomeen:
- De COVID-crisis heeft het rookgedrag van patiënten en hun verslavingsgedrag in het algemeen ingrijpend veranderd.
- De administratieve complexiteit voor de zorgverleners die sinds 2019 de gewesten moeten factureren voor een verstrekking als tabacoloog, ook al gebeurt dit regelmatig wanneer medische verstrekkingen worden gefactureerd aan het RIZIV.
- Het gebrek aan bewustzijn bij de bevolking over de behoefte aan begeleiding door een tabacoloog en de persoonlijke stappen die nodig zijn om op consultatie te gaan.
Het aantal rokers tegen 2030 verminderen tot minder dan 20%
De Onafhankelijke Ziekenfondsen zetten zich in voor de strijd tegen roken. Het aantal rokers tegen 2030 verminderen tot minder dan 20% is een van de doelstellingen die terug te vinden zijn in ons Memorandum ‘Horizon 2030 - Duurzaam bouwen aan de gezondheid van morgen’. We zijn ervan overtuigd dat de juiste ondersteuning en de juiste hulpmiddelen, zoals de begeleiding van een tabacoloog, onze leden op weg kunnen helpen om te stoppen met roken.
Binnen de Onafhankelijke Ziekenfondsen zelf worden sessies aangeboden voor mensen die willen stoppen met roken. In het begin van het jaar wordt een infosessie georganiseerd. Het traject omvat 8 groepssessies voor ondersteuning en advies bij het stoppen met roken. Individuele begeleiding is ook mogelijk.
